ZX81 to następca komputera ZX80 i jednocześnie pierwszy komputer, którego pamiętam. Malutki komputerek zbudowany na procesorze Z80 z klawiaturą z folii niewiele różniący się wielkością od zwykłego kalkulatora. Trudno uwierzyć, ale ten komputerek ma już 40 lat.
Powstanie ZX81 jest silnie związane z projektem brytyjskiego państwowego koncernu medialnego BBC, który zaplanował prowadzenie na antenę programu poświęconego popularyzacji wiedzy komputerowej. Rozpisano konkurs na dostarczenie platformy, która posłużyłaby do takiej nauki. Sinclair stanął do rywalizacji, przebudowując swój wcześniejszy projekt. ZX81 zaprezentowano BBC w styczniu 1981 roku. Konkurentem była firma Acorn, która nie zbudowała jeszcze prototypu, ale przedstawiła koncepcję nowego komputera opartego na sprzedawanym Acorn Atom.
Jednak finalnie to Acorn został wybrany jako dostawca, głównie ze względu na jakość i możliwość rozbudowy proponowanego rozwiązania. Tak powstał komputer BBC Micro, który następnie trafił do brytyjskich szkół. Sinclair mógł rywalizować głównie ceną, ZX81 był tańszy od konkurencyjnego rozwiązania, udało mu się „zagarnąć” około 15% rynku edukacyjnego.
Sam komputer trafił na rynek w marcu 1981 roku, w dwóch wersjach, droższej, jako gotowy boxowy produkt, oraz w tańszej, jako „kit” do samodzielnego złożenia. Komputerki były produkowane w fabryce Timex Corporation, w Szkocji. Firma ta zawarła również umowę, pozwalającą jej produkować komputer pod własną marką na rynek amerykański. ZX81 pojawił się tam jako Timex Sinclair 1000, a po modyfikacja Timex Sinclair 1500.
ZX 81
Sinclair zdawał sobie sprawę z tego, że komputer nie jest osiągnięciem, jeśli chodzi o trwałość czy wygodę. Co więcej, zdecydowano, że nie będzie on reklamowany jako produkt dla pasjonatów komputeryzacji, bo Ci bez trudu znajda sobie coś lepszego. Postanowiono otworzyć się na rynek ludzi, którzy wcześniej nie myśleli o posiadaniu komputera. Wyjściowe ceny £69.95 (box) oraz £49.95 (zestaw do złożenia) były ekstremalnie niskie, jak na tego typu urządzenia. Fabryka Timex nie nadążała z produkcją by zaspokoić zamówienia. Wystarczy powiedzieć, że tylko pre-ordery zrealizowano dopiero po 9 tygodniach od debiutu. Zmieniono też model dystrybucji. O ile ZX80 sprzedawano na zasadzie zamówień realizowanych pocztą, to ZX81 zaczęto sprzedawać także za pomocą sieci księgarni W.H. Smith, a po wygaśnięciu umowy na wyłączność, także przez inne sklepy sieciowe.
Interesująca była też próba sprzedaży poprzez lotniskowe Duty-Free, jednak ze względu na restrykcje w sprzedaży „nowoczesnych technologii” do państw bloku wschodniego, z tego pomysłu musiano zrezygnować. W USA dystrybutorem był oczywiście sam producent, TIMEX, który płacił Sinclairowi 5 centów za każdy sprzedany egzemplarz. W Japonii prawa do sprzedaży kupiła firma Mitsui, reszta świata była w zasadzie skazana na mniej lub bardziej zorganizowany prywatny import lub zamówienia bezpośrednio u Sinclaira w Wielkiej Brytanii. Rynek nie był jeszcze przygotowany do masowej światowej dystrybucji komputerów domowych.
Komputer doczekał się też wielu nielicencjonowanych klonów, produkowanych zwłaszcza a Ameryce Płd, i na dalekim wschodzie, w krajach, gdzie ochrona własności patentowej nie była najlepsza.
Krótka metryczka komputera:
- Procesor: Z80A 4 MHz
- Pamięć RAM/ROM: 1Kb
- Grafika: 32×24 znaki
- Dźwięk:
- System: Tiny Basic
- Data wprowadzenia na rynek: III 1981
- Cena po wprowadzeniu na rynek: W Niemczech 348,00 DM
- Obecna, szacunkowa cena w Polsce: 100,00 – 150,00 PLN